CÁCH ƯƠM GIỐNG CÂY MĂNG TÂY

Ks LÊ HỒNG TRIỀU (0984617637 - 0902849919)

Khởi đầu là một loài cây mọc hoang dã trong thiên nhiên, hiện nay trên thế giới đã có hàng trăm loại giống cây Măng tây khác nhau, nhưng dùng để làm thực phẩm cho người ăn chỉ tập trung vào 3 nhóm giống chính là: Măng tây xanh, Măng tây trắng, và Măng tây tím.

Ngày xưa, các giống cây Măng tây thực phẩm chỉ trồng thích hợp ở các vùng cao khoảng 600-900 mét so với mặt biển, khí hậu trung bình 15⁰C - 20⁰C. Ngày nay, nhờ áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong công nghệ sinh học và lai tạo giống, các nước tiên tiến trên thế giới đã tạo ra được những giống cây Măng tây có thể sinh trưởng và phát triển rất tốt trong vùng khí hậu nhiệt đới có nhiệt độ trung bình cao 25⁰C - 33⁰C như ở nước ta.

Thật ra, cây Măng tây là một loại cây lá kim chịu hạn rất tốt và có sức sống rất mãnh liệt, có thể thích nghi với rất nhiều loại đất (đất càng tơi xốp, càng giàu dinh dưỡng thì năng suất, chất lượng Măng càng cao) và rất nhiều vùng khí hậu khác nhau nếu có đầy đủ dinh dưỡng, nước sạch (pH = 6,5-7,5) đủ tưới trong mùa nắng để giữ đều độ ẩm # 60-70% trong chân đất trồng, có mưa ít (<1.000 mm/năm), nắng nhiều (>7-8 giờ/ngày # 2.500 giờ/năm) để quang hợp tạo ra năng lượng hữu cơ tổng hợp cung cấp dinh dưỡng cho cây.

Ở Hoa Kỳ hiện nay cây Măng tây vẫn sống bình thường trong thời tiết băng giá khắc nghiệt – 40⁰F = – 4,40⁰C ở vùng Minnesota và trong thời tiết nắng nóng khắc nghiệt + 115⁰F = + 46,10⁰C ở vùng Imperial Valley (Southern California), nhưng chúng không thể cho ra Măng.

Các nước tiên tiến sản xuất hạt giống Măng tây như thế nào ?

Ở Châu Âu cũng như ở Hoa Kỳ, quy trình sản xuất hạt giống cây Măng tây thường được thực hiện trong điều kiện môi trường nhà kính hoàn toàn sạch bệnh. Các công ty và các nhà khoa học sản xuất hạt giống Măng tây thường chọn lưu giữ cho riêng mình những cây Măng cha (male) và những cây Măng mẹ (femal) khoẻ mạnh, sạch bệnh, kháng nấm bệnh tốt để làm cây giống đầu dòng rồi dùng công nghệ sinh học phối hợp gien sản xuất ra giống lai đầu dòng F1 khoẻ mạnh, sạch bệnh, có khả năng kháng nấm bệnh rất cao.

Các hạt giống này sau đó được đưa qua "máy soi" để phân loại thành các hạt giống nữ (femal) vốn có năng suất Măng thấp hơn (vì cây phải tiêu tốn một phần năng lượng để sản xuất ra hoa và trái) để cung cấp cho người chuyên làm Giống và các hạt giống nam (male) vốn có năng suất Măng cao hơn để cung cấp cho người trồng cây lấy Măng tươi. Mỗi đời giống như vậy có thể tồn tại vài năm đến hàng chục năm với những tên gọi khác nhau tuỳ theo các nhà sản xuất đặt tên như Washington, Apollo, Grande, Atlas, UC-157, Jersey, Super, WD F1, WB 210 F1, Xenolim, Vitalim, Vegalim, Grolim,...

Khởi đi từ Địa Trung Hải, Châu Âu và Hoa Kỳ, hạt giống Măng tây toả đi khắp nơi đến 65-70 quốc gia có trồng cây Măng tây; rồi từ những nơi này họ lại tiếp tục chọn hạt làm giống lai đời F2, F3, Fn... và cũng bán đi khắp nơi trên thế giới từ hàng chục năm qua mà ngày nay chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy các loại hạt giống Măng tây của châu Âu, của Tây Ban Nha, Pháp, Peru, Ấn Độ, Úc, Thái Lan, Đài Loan, Trung Quốc,... ai cũng nói đó là giống F1 đầu dòng, kỳ thực không ai có thể phân biệt được đâu là giống đầu dòng, đâu là giống đã lai tạo mới F2, F3,… Fn,... tuỳ niềm tin vào nhà sản xuất hoặc nhà cung cấp !

Ngoài các loại giống đã có từ lâu đời như "WASHINGTON" (Martha Washington, Mary Washington,...) ra đời từ thập niên 1940-50 ; các giống của Tập đoàn "LIMGROUP" (Hà Lan) trồng thích hợp ở vùng khí hậu ôn đới bán từng hạt có giá rất cao (Giống măng tây xanh Xenolim F1 giá # 4.000 euro/pound = # 110.000.000 đồng / 20.000 hạt trồng 1 ha; Giống Măng tây xanh Gijnlim F1, Vegalim F1 giá 1.000 euro/pound = # 27.000.000 đồng / 20.000 hạt trồng 1 ha, Giống Măng tây trắng Grolim F1, Vitalim F1 giá 3.000 euro/pound = # 80.000.000 đồng / 20.000 hạt trồng 1 ha - tỉ giá 27.000 đồng/euro); các giống “JERSEY” (ra đời từ những năm 1980) của Trường đại học Rutgers và Tập đoàn Jersey Asparagus Farms, Inc. (USA) (như các giống Jersey Supreme F1, Jersey Giant F1, Jersey King F1, Jersey Knight F1,…); các giống "WALKER" (ra đời từ những năm 1991) của Tập đoàn Walker Brothers, Inc. (USA) trồng thích hợp ở vùng khí hậu lạnh, mát (như giống Super F1, WD-F1, WB-210 F1, WB-215 F1,...); các giống “CALIFORNIA" (ra đời từ 2012) của Trường Đại học California & Tập đoàn California Asparagus Seed and Transplants, Inc. (USA) trồng thích hợp ở vùng khí hậu nóng, ấm (như các giống Grande, Atlas, UC 157, Apollo, Purple Passion,…). 

Sau khi tìm hiểu, tham khảo ý kiến các chuyên gia, chúng tôi đề xuất:

@ Ở các tỉnh phía Bắc có khí hậu cận nhiệt đới (lạnh và mát) nên sử dụng Giống của các nước châu Âu, Giống của tập đoàn LIMGROUP (Hà Lan); và các giống Super F1, WD-F1, WB-210 F1, WB-215 F1, Jersey F1,… của Tập đoàn WALKER BROTHERS, INC. (USA).

Các giống SUPER F1, WD F1, WB-210 F1 có măng to, năng suất cao hơn giống Jersey Knight #20-50%, là các giống măng kháng nấm bệnh rất tốt, chất lượng rất tốt, năng suất cao nhất nhì của Mỹ hiện nay.

@ Ở các tỉnh phía Nam nóng và ấm nên sử dụng các giống “CALIFORNIA" (ra đời từ 2012) của Trường Đại học California & Tập đoàn California Asparagus Seed and Transplants, Inc. (USA) do tập đoàn WALKER BROTHERS sản xuất nhượng quyền và độc quyền phân phối trồng thích hợp ở vùng khí hậu nhiệt đới nhiệt độ bình quân 25*C-33*C đang phổ biến rộng rãi trên thế giới như: 

- Giống Măng tây xanh GRANDE F1 (trọng lượng #32 gr/cọng măng dài 23cm, đường kính >10mm), kháng nấm bệnh rất cao và có năng suất rất cao

- Giống Măng tây xanh APOLLO F1 (trọng lượng #28-32 gr/cọng măng dài 23cm, đường kính >10mm), kháng nấm bệnh rất cao. 

- Giống Măng tây xanh ATLAS F1 (trọng lượng #28 gr/cọng măng dài 23cm, đường kính >10mm), kháng nấm bệnh rất cao và có năng suất rất cao (GRANDE F1, APOLLO F1 và ATLAS F1 là các giống măng to, chất lượng tốt và năng suất cao hơn giống UC 157 F1 khoảng 20-50%). 

- Giống Măng tây xanh UC-157 F1 (trọng lượng #25 gr/cọng măng dài 23cm, đường kính >10mm), kháng nấm bệnh rất cao. 

- Giống Măng tây tím PURPLE PASSION F1 (#35 gr/cọng măng dài 23cm, đường kính >10mm), có hương thơm đặc trưng và chữ đường ngọt hơn măng xanh 20%, ra đời từ những thập niên đầu thế kỷ 20, kháng nấm bệnh rất cao.

a. Các loại hạt giống Măng tây:

Thị trường mua bán ở Việt Nam hiện nay thấy có 3 dạng hạt giống:

+ Hạt giống lai dòng F1:  Năng suất và chất lượng Măng rất cao (cao hơn giống F2 khoảng 20-25 %), kháng nấm bệnh rất cao, dễ trồng và dễ thu hoạch, thường được sản xuất và tiêu thụ tại Hoa Kỳ và châu Âu, giá bán rất đắt, có khi họ đếm từng hạt để bán tính tiền chứ không cân ký.

+ Hạt giống lai dòng F2:  Năng suất và chất lượng cao (kém hơn giống F1 khoảng 20-25 %), kháng nấm bệnh cao, dễ trồng và dễ thu hoạch, thường được lai tạo theo điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu của các quốc gia mua giống trồng cây, giá cả dễ chịu hơn giá các loại giống F1.

+ Hạt giống lai tạp dòng F3, F4,…, Fn:  Người trồng hái trái chín đỏ của các dòng cây đời F2, F3,… làm hạt giống truyền đời trồng cây Măng tây đời F3, F4…, Fn có đường kính gốc cây Măng < 3-4 mm để cắt lá làm kiểng bán kèm với hoa cắt cành, cho thu nhập cũng khá cao (giá lá Măng làm kiểng để trang trí hoa cắt cành tại chợ hoa Hồ Thị Kỷ TPHCM 2009: 15.000-20.000 đ/kg tuỳ buổi chợ).

Người trồng không nên dùng hạt trái chín của các dòng cây Măng tây từ đời F2, F3, F4,… trở về sau để làm giống truyền đời trồng cây lấy sản phẩm Măng tây xanh vì các đời cây sau này sẽ cho Măng có đường kính thân Măng nhỏ dần và rất nhỏ (<2-3-4 mm), không có giá trị thương phẩm, hiệu quả kinh tế sẽ rất kém !

Để tránh nhầm lẫn với hạt giống lai tạp F2, F3,…, Fn có thể gây thiệt hại kinh tế, người trồng cần thận trọng trước khi quyết định mua hạt giống nếu không có căn cứ xác nhận xuất xứ nguồn giống nhập khẩu rõ ràng, minh bạch.

+ Rễ giống (Crown): Ở các quốc gia vùng ôn đới (khí hậu lạnh) cây Măng tây phải mất ít nhất 2 năm trồng cây cơ bản, từ năm thứ 3 trở đi mới được xem là cây trưởng thành có thể bắt đầu thu hoạch Măng thương phẩm và chỉ thu hoạch trong 3 tháng mùa xuân mỗi năm (do vậy rau Măng tây cũng có tên gọi là rau Mùa Xuân), nên thế giới có loại Rễ giống lấy từ những cây Măng tây >1-2-3 năm tuổi chỉ cần trồng ra đất 2-4 tháng là có Măng thu hoạch, rất tiện cho người muốn trồng vài chục gốc Măng tây trong vườn rau gia đình để tự sản tự tiêu. Ở nước ta cây giống ươm từ hạt giống sau khi đã thay 4-5 đời cây để có cây giống mẹ đạt chuẩn 9-10mm đường kính thân (khoảng 5-6 tháng tuổi) đem ra đất trồng 2-3 tháng là có Măng nên ít có nhu cầu sử dụng loại Rễ giống đắt tiền này.

Ở Việt Nam, nếu có nhu cầu người trồng cũng có thể tách chiết bộ rễ cây Măng F1 đã có 1-2-3 năm tuổi đời làm thành 2-3 bộ rễ giống mới có ít nhất >10-20 cọng rễ và >5-10 nốt sần là mầm chồi non trên lưng bộ rễ để nhân thêm diện tích trồng cây Măng tây mà không cần đầu tư chi phí mua thêm hạt giống mới. Nhưng người trồng cần phải cẩn thận khi tách chiết bộ rễ cây Măng tây để làm Rễ giống, bởi vì nếu làm tổn thương lông hút của bộ rễ, thay đổi môi trường sống xấu hơn và điều kiện dinh dưỡng kém hơn thì tỉ lệ hao hụt sẽ rất cao (40-60%), có khi lại không có hiệu quả kinh tế bằng ươm cây giống từ hạt giống !

b. Sản xuất cây giống Măng tây:

Có nhiều cách ươm giống cây Măng tây: Ươm trong ly/bầu nilon hoặc trong khay/vĩ xốp/nhựa/giấy; Ươm trực tiếp trên một khu đất vườn ươm (thường là một góc đất sản xuất),… Cây giống Măng tây trước khi thu hoạch cần phải đạt chuẩn 9-10mm đường kính thân (#6-7-8 tháng tuổi).

Mỗi hecta đất trồng cây Măng tây cần chuẩn bị khoảng 300-400 m2 đất làm vườn ươm cây giống nơi có thế đất gò, cao ráo, xung quanh có rào ngăn gia súc và đào rãnh nước để ngăn kiến và côn trùng xâm hại. Ươm giống trong mùa mưa phải che màng nhựa hoặc lưới nilon đen che vườn hoa phong lan giảm 20-30% (lấy được 70-80 %) nắng toàn phần 7-8 giờ/ngày để tránh được trời mưa lớn và ngăn được côn trùng, sâu bệnh hại cây con vốn có thân nhỏ như cọng cỏ chỉ non mềm rất yếu ớt.

Hạt giống cây Măng tây nảy mầm rất tốt ở nhiệt độ bình quân 25⁰C-30⁰C. Sau khi mầm đã thành cây con, rễ chính rất ngắn sẽ tự hủy để dần dần thay thế vào đó là một bộ rễ chùm >20-50 cọng rễ, sau 5 năm tuổi cây sẽ có >100-150 cọng rễ có thể trải rộng 70-100 cm, ăn sâu 0,5 mét và có thể ăn sâu 2-3 mét dưới chân đất trồng nếu thiếu nước tưới. Sau đó, trên các nốt sần quanh cổ bộ rễ ở gần mặt đất sẽ hình thành các thân mầm mới, đó chính là các chồi Măng non, lúc khởi đầu còn ở dưới mặt đất chúng có màu trắng, là sản phẩm rau Măng tây trắng, khi nhô cao lên khỏi mặt đất tiếp xúc với tia cực tím ánh nắng mặt trời chúng sẽ phát triển nhiều diệp lục tố và chuyển hoá thành sản phẩm rau Măng tây xanh.

Để trồng 1 hecta cây Măng tây, người trồng cần chuẩn bị 1 lon hạt giống trọng lượng 1 pound = 0,4536 kg (#0,5 kg) có #20.000-25.000 hạt; giống F1 có tỉ lệ nảy mầm #90% đạt # 18.000 - 22.000 cây con; giống F2 có tỉ lệ nảy mầm #60-70% đạt # 15.000 - 18.000 cây con (Trồng hàng cách hàng 120-150 cm x cây cách cây 45-50 cm: Mật độ 18.000 cây/ha nếu trồng hàng đơn; Mật độ 25.000 cây/ha nếu trồng hàng đôi).

Trước khi ươm giống, người trồng cần thận trọng ươm thử nghiệm trước 50-100 hạt giống để lấy kinh nghiệm và khảo sát tỉ lệ nảy mầm. Hạt giống Măng tây F1 bao giờ cũng to hơn hạt giống F2, tỉ lệ nảy mầm hạt giống F1 (>90-95%) bao giờ cũng cao hơn hạt giống F2 (#65-70%). Để tránh rủi ro, người trồng cần chia nhỏ số lượng hạt giống ra để ươm nhiều đợt gối đầu nhau theo tiến độ trồng cây ra đất của mình, mỗi đợt khoảng 1.000-2.000 m2 đất trồng.

Ươm giống cây Măng tây trong mùa nắng sẽ thuận lợi hơn, dễ dàng hơn và có tỉ lệ nảy mầm cao hơn ươm trong mùa mưa. Vào mùa đông hoặc mùa mưa, gặp thời tiết lạnh bất thường hoặc trời lạnh buổi tối chênh lệch nhiệt độ cao so với ban ngày, cần phải ủ hạt giống trong thùng xốp (đậy nắp hở) có xông bóng đèn tròn 5-10 watts để tạo nhiệt độ ấm bình quân #30⁰C cả ngày và đêm (cần phải có nhiệt kế để theo dõi).

@ Bầu ươm giống cây Măng tây :

Bầu ươm cây giống thông thường được làm bằng bao bì tự huỷ, bao nilon đen làm từ nhựa tái sinh kích thước 7x15cm, 10x15cm hoặc bao PE trắng trong 9x18cm đục lỗ quanh thân và cắt chéo 2 góc đáy để thoát nước (sử dụng loại bao này để ươm giống cần phải tấn đất quanh vòng ngoài luống bầu ươm không để nắng chiếu xạ trực tiếp làm hại rễ con); tiết kiệm hơn thì có thể dùng khay/vĩ nhựa,... Để chống úng khi mưa dầm hay tưới nước quá tay, cần đục thêm 3-5 lỗ thoát nước ở đáy bao.

Nơi đặt bầu ươm giống có thể là nền xi măng hoặc nền đất có trải màng phủ hoặc một lớp cát hay hỗn hợp  xơ dừa + tro trấu dày #15-30 cm để ngăn cỏ xâm hại bầu ươm giống, giảm chi phí chăm sóc, làm cỏ.

@ Giá thể ươm giống:

Giá thể ươm giống cây Măng tây là các loại đất sạch (Dasa, Tribat,…) bán sẵn, hoặc đất sạch sàng nhuyễn phối trộn đều với các loại vật liệu tơi xốp có đầy đủ dinh dưỡng (tương tự hoặc giống đất sản xuất thật), gồm:

+ 1/3 đất cát pha 50/50 hoặc đất sạch sàng thật nhuyễn có độ pH = 6,5-7,5 + lân/vôi + chế phẩm sinh học kích thích phát triển rễ (GA3, NAA, Auxin, Atonik) + chế phẩm khử tuyến trùng, nấm bệnh, côn trùng (Trichoderma, Nano Chitosan, Pseudomonas, Sincosin, Agrispon, Aliette, Antracol,…) và diệt mầm cỏ (Onecide,…).

+ 1/3 phân xanh: gồm vỏ đậu phọng nghiền, trấu mục, rơm rạ, vụn xơ dừa, vụn lục bình, cát đen + 15-20% tro trấu để làm tăng độ tơi xốp và giữ ẩm cho giá thể ươm cây;

+ 1/3 phân trùn quế hoặc phân chuồng ủ hoai (phân chim cút, dơi, bò, gà, cá,…) sàng nhuyễn có xử lý WEHG và bổ sung thêm phân hữu cơ tổng hợp AGROSTIM, NITROPHOSKA, VUA VI SINH, bánh dầu đậu phọng hoặc phân hữu cơ vi sinh tổng hợp bán sẵn ở các cửa hàng vật tư nông nghiệp tin cậy, quen biết.

@ Ngâm hạt giống: 

Lấy đủ số lượng hạt giống cần dùng cho mỗi đợt gieo trồng # 1.000 - 2.000 m2 đất đem phơi nắng trưa 9-10 giờ, rồi ngâm 6-12 giờ với nước sạch đóng chai hoặc nước ấm (#30-50⁰C); sau đó rửa sạch, thay nước rồi ngâm thêm 6-12 giờ nữa trong một cái hộp nhựa/tô sứ đậy vải thun sậm màu, ban ngày đem phơi nắng ấm #30⁰C, ban đêm đem vào chỗ ấm #30⁰C (hoặc xông đèn 5-10 watts trong thùng xốp nắp hở để có nhiệt độ #25-30⁰C nếu gặp thời tiết lạnh bất thường).

Mỗi khi thay nước cần quan sát loại bỏ những hạt lép nổi trên mặt nước, rồi lấy hạt cho vào cái rây bột bằng inox đưa vào nước sạch chà xát nhiều lần, rửa thật sạch tạp chất, mùi chua nước nhớt và màng bao vỏ hạt còn sót lại để tránh làm thối hỏng hạt, ảnh hưởng tỉ lệ nảy mầm.

Sang ngày thứ 2, khi quan sát thấy hạt giống đã hút nước trương nở to hơn bình thường, vỏ hạt đã mềm thì lấy hạt giống ra chà rửa nhiều lần cho thật sạch tạp chất, mùi chua nước nhớt rồi đem ủ hạt giống.

@ Ủ  hạt giống: 

Đem hạt giống đã ngâm, rửa sạch trải đều trên mặt 5-7 lớp khăn giấy sạch vuông 30x30 cm rồi phun sương nước sạch (chỉ cần độ ẩm #30-50%, không làm ướt quá để dư ẩm dễ làm thối hạt đã ngậm đủ nước và không làm khô quá để thiếu ẩm làm ảnh hưởng tỉ lệ nảy mầm); lúc này có thể kết hợp xử lý thêm dung dịch kích thích phát triển rễ. Sau đó dùng 5-7 lớp khăn giấy vuông 30x30 cm khác (đã tạo ẩm #30-50%) phủ kín hạt giống, rồi cuộn/gói hạt giống lại cho vào 1 cái hộp nhựa hoặc bao nilon đen cột kín miệng, đem vào chỗ mát giữ ẩm #30-50% và giữ ấm nhiệt độ ngày đêm bình quân #28-30⁰C (Chú ý tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột làm hạt giống bị “sốc” có thể làm giảm tỉ lệ nảy mầm).

Sau 3-4,… hoặc 5-6 ngày ủ ẩm #30-50% và giữ ấm #28-30⁰C, hạt giống sẽ lần lượt nứt nanh mầm rễ con màu trắng. Lúc này người trồng cần quan sát hàng ngày để chọn những hạt đã nảy mầm trước đem ra gieo/tra vào bầu nilon hoặc đất vườn ươm.

Ở các quốc gia vùng ôn đới lạnh lẽo, thời gian nảy mầm của hạt giống cây Măng tây có thể kéo dài 4-8-16 tuần (1-4 tháng).

@ Gieo hạt giống: 

A. Gieo hạt giống vào khay vĩ trung gian hoặc bầu ươm giống:

Bắt đầu ươm giống, người trồng chuẩn bị sẵn số lượng bầu ươm giống đủ dùng cho số lượng cây chuẩn bị trồng. Bầu ươm cây giống thông thường được làm bằng khay/vĩ xốp/nhựa, ly nhựa, ly giấy, bao bì tự huỷ hoặc bao nilon đen sản xuất từ nhựa tái sinh kích thước 7x15 cm; 10x15 cm; 15x20 cm. Nếu muốn tiết kiệm chi phí bầu ươm thì có thể dùng bao nilon PE trắng trong (loại bao nilon thường dùng đựng ½ kg đường cát trắng) cắt chéo 2 góc đáy để thoát nước (Chú ý: Sử dụng loại bao này để ươm giống cần phải tấn đất quanh vòng ngoài bầu ươm không để nắng chiếu xạ trực tiếp có thể làm hại rễ con).

Khay vĩ hoặc bầu ươm giống cần phải được chọc thủng 3-5 lỗ thoát nước ở đáy bao để chống úng khi trời mưa hoặc lỡ tay tưới dư nước.

Cách gieo/tra hạt giống Măng tây vào khay vĩ, bầu ươm giống:

Người trồng dùng đũa tre hoặc ngón tay ấn nhẹ một lỗ không sâu quá 5mm giữa khay vĩ / bầu giá thể ươm giống rồi dùng nhíp gấp từng hạt giống đã nứt nanh mầm rễ con (nhớ đặt hạt không sâu quá 5mm) vào giữa mặt khay vĩ / bầu ươm rồi lấp nhẹ bằng xơ dừa + tro trấu dày # 0,5 cm cho khuất hạt, không để gia súc, côn trùng hoặc kiến tha mất hạt. Sau đó, đem các khay vĩ / bầu ươm đặt vào nhà màng hoặc lưới nilon mắc nhuyễn tránh được trời mưa to, hoặc lưới đen che hoa phong lan lấy được 70-80% (giảm 20-30%) nắng toàn phần đồng thời ngăn được côn trùng hại cây rồi phun xịt chế phẩm xử lý khử côn trùng nấm bệnh pha loãng; hàng ngày dùng nước sạch pH = 6,5-7,5 tưới phun sương đều –không thừa, không thiếu– để giữ ẩm.

Nơi đặt khay vĩ, bầu ươm giống có thể là nền xi măng, nền đất trải bạt nilon có rải thêm một lớp tro trấu, xơ dừa dày #20-25 cm không để cỏ xâm nhập bầu giống làm phát sinh chi phí nhân công chăm sóc, làm cỏ.

Sau 7-10,… ngày gieo hạt, cây giống con sẽ mọc lên. Khi cây cao #10 cm, cứ 10-15 ngày/lần, phải nhổ cỏ dại, thường xuyên xới xáo đất mặt khay vĩ / bầu ươm giúp rễ cây trao đổi dưỡng khí và bón phân hữu cơ sinh học AGROSTIM (hoặc NPK pha loãng) + chế phẩm kích thích phát triển rễ + phân trung vi lượng có bổ sung canxi/lân/vôi/dolomite, tạo điều kiện cho bộ rễ phát triển nhanh chóng, đồng thời có thể xử lý thêm chế phẩm cải tạo đất, khử nấm bệnh và côn trùng hại cây.

Cây giống Măng tây rất nhạy cảm với thời tiết, nước tưới, phân bón…và rất dễ bị các loại tuyến trùng, nấm bệnh tấn công xâm hại. Để giảm tỉ lệ hao hụt cây, cứ 7-10 ngày/lần phải định kỳ phun chế phẩm cải tạo đất WEHG giúp ổn định pH đất = 6.5 - 7.5, đồng thời khử nấm bệnh, côn trùng, vi sinh vật có hại để tăng cường thêm sức đề kháng cho cây.

Cây sẽ không phát triển tốt nếu tưới nước bẩn, không bảo đảm độ pH = 6,5 - 7,5. Cây sẽ tổn thương, hư hỏng nếu dùng phân bón quá đậm đặc, hoặc để thừa nước tưới làm úng rễ, để thiếu nước tưới làm teo tóp rễ con… Cây sẽ bạc đầu, chết rũ nếu để thiếu lân, canxi, trung vi lượng hay để tuyến trùng, nấm bệnh xâm hại (bổ sung Agrostim, Nitrophoska hoặc NPK + trung vi lượng pha loãng).

Thông thường thời gian ươm giống trong khay vĩ, bầu nilon của cây Măng tây là 1,5 tháng. Khi cây giống được #1,5 tháng tuổi có đường kính thân #1-2 mm + cao #10-20 cm + có >7-10 cọng rễ thì chọn những cây khoẻ mạnh, sạch bệnh đem trồng ra đất vườn ươm 5-6 tháng để tạo ra những cây giống mẹ đạt chuẩn 9-10mm đường kính thân.

Ươm giống cây Măng tây trong khay vĩ trung gian hoặc bầu ươm giống nilon thích hợp cho việc vận chuyển cây đến nơi trồng ở cách xa nơi ươm giống, và thích hợp cho việc mua bán cây giống cần vận chuyển cây từ địa phương này đến địa phương khác.

B. Gieo hạt giống trực tiếp ra đất vườn ươm:

Đất vườn ươm là một góc đất sản xuất rộng 200-300m2 (trong khu đất sẽ trồng cây) đã được cải tạo tơi xốp, cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, và đã xử lý sạch mầm mống nấm bệnh, côn trùng và cỏ dại gây hại, được chuẩn bị sẵn thành từng luống cao # 0,30 mét x rộng #2 mét x dài #10 mét.

Hạt giống đã nảy mầm hoặc cây giống con cao khoảng 10cm nếu đem gieo ra đất vườn ươm đặt cây cách cây 10 cm, mỗi luống 2 mét x 10 mét sẽ gieo được khoảng 2.000 cây, trồng được 1 công/sào đất = 1.000m2.

Người trồng cũng có thể bỏ qua giai đoạn 6 tháng xây dựng cơ bản cây giống trên đất vườn ươm, đưa thẳng cây giống ra đất sản xuất thật trồng hàng đơn hoặc hàng đôi cây cách cây 50x50 cm, hàng cách hàng 1,2 - 1,5 mét, nhưng chỉ nên thu hoạch thương mại khi cây mẹ đã đạt chuẩn 10mm đường kính thân. Việc làm cỏ, chăm sóc cây giống trên đất sản xuất thật với diện tích rộng sẽ tốn kém nhiều công sức và tiền bạc hơn trên đất vườn ươm diện tích hẹp 300-400 m2.

 @ Thời gian ươm giống cây Măng tây:

Thông thường, thời gian xây dựng cơ bản vườn cây giống trên đất vườn ươm thường kéo dài khoảng 6-7 hoặc 8 tháng tùy kết quả chăm sóc. Trong thời gian này, người trồng cần tỉa thay 5 đời cây mẹ trước để tuyển lấy 5 đời cây mẹ sau (mỗi đời cây mẹ thường kéo dài # 40-45 ngày) có đường kính thân tăng dần :

-      Đời 1 = cây có # 1-2 mm đường kính thân;

-      Đời 2 = cây có # 3-4 mm đường kính thân;

-      Đời 3 = cây có # 5-6 mm đường kính thân;

-      Đời 4 = cây có # 7-8 mm đường kính thân;

-      Đời 5 = cây có # 9-10 mm đường kính thân bằng ngón tay.

Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng và nước tưới sạch, sau 6-7 tháng sẽ có vườn cây giống to khoẻ, đường kính thân đạt chuẩn # 9-10 mm, vườn Măng sẽ có năng suất cao với 70-80-90% sản phẩm là Măng loại 1.

Ngược lại, nếu người trồng thu hoạch măng sớm từ đời cây thứ 3, thứ 4 (đường kính cây mẹ # 5-6mm), vườn măng sẽ có 70-80% là măng loại 2, loại 3.

Đến lúc này, nếu muốn vườn măng có nhiều sản phẩm măng thương phẩm loại 1, người trồng sẽ mất rất nhiều thòi gian để chăm sóc lại vườn cây giống mẹ đạt chuẩn >9-10mm đường kính thân.

Ks LÊ HỒNG TRIỀU  (0984.617.637  –  0902.84.99.19)

Website: www.mangtayxanh.vn  /  www.asparagus.vn

Email: hongtrieu.hcm@gmail.com  /  vietfoods.hcm.vn@gmail.com